Dzieci traktują zabawki jako część siebie, jako swoją własność. Dla nich to nie tylko przedmioty, ale coś, co jest ściśle związane z ich tożsamością. Dlatego mają tendencję do obrony tego, co uważają za swoje, przed innymi dziećmi. Dodatkowo, dzieci do około 2. roku życia intensywnie manifestują swoją autonomię, a hasło „To moje!” pada z ich ust niemal na każdym kroku. W tym okresie rozwojowym, aby zrozumieć ideę dzielenia się, muszą najpierw nauczyć się posiadania i poczucia bezpieczeństwa związanego z tym, że coś do nich należy.
Powody, dla których Twoje dziecko nie dzieli się zabawkami
Istnieje kilka kluczowych powodów, dla których dzieci niechętnie się dzielą zabawkami. Po pierwsze, obawiają się, że jeśli pożyczą swoje zabawki innym, to już ich nie odzyskają. Ponadto, dzieci traktują zabawki jako część swojego terytorium, a obce osoby postrzegają jako zagrożenie, dlatego czują potrzebę obrony tego, co uważają za swoje. Dodatkowo, około 2. roku życia dzieci intensywnie manifestują swoją autonomię, co przejawia się w częstym wypowiadaniu hasła „To moje!”. W tym okresie rozwojowym dzieci muszą najpierw nauczyć się posiadania, zanim będą gotowe na naukę dzielenia się zabawkami.
Badania wskazują, że pozostawienie dzieciom wyboru najlepiej wspiera naukę dzielenia się i zachowań prospołecznych, szanując ich prawo do własności. Psychologia rozwojowa sugeruje, że dzieci najpierw muszą mocno poczuć swoją własność i decyzyjność, zanim zaczną rozważać dzielenie się swoimi rzeczami. Zmuszanie dzieci do dzielenia się przymusem może powodować wzmożoną pilnowanie swojej własności i prowadzić do konfliktów.
Dorosłym łatwiej jest dzielić się w środowisku pracy lub na imprezie niż oddać swoje prywatne i cenne rzeczy, co ilustruje perspektywę dzieci w dzieleniu się zabawkami. Budowanie pozytywnych skojarzeń z dzieleniem się może sprawić, że dzieci będą chętniej się dzielić i odczuwać radość z dawania. Stworzenie przestrzeni, w której dzieci czują, że ich prawa są chronione, może zachęcać do dobrowolnego dzielenia się i cieszenia z dawania.
Wyświetl ten post na Instagramie
Przyczyny zabierania zabawek innym dzieciom
Dzieci zabierają zabawki innym z kilku powodów. Po pierwsze, jest to sposób na manifestację swojej niezależności. Po drugie, u małych dzieci dominuje uwaga mimowolna, co oznacza, że ich uwagę przyciągają zabawki innych, nawet bez ich woli. Po trzecie, to, czym bawi się inne dziecko, staje się bardziej atrakcyjne dla naszego malucha, który chce spróbować zabawy w taki sam sposób. Podsumowując, dzieci do 3. roku życia mają prawo nie chcieć się dzielić, ponieważ jest to związane z naturalnymi procesami rozwojowymi.
Zasady nauczania dzielenia się
Aby nauczyć dziecko dzielenia się, warto stosować kilka kluczowych zasad. Przede wszystkim należy zacząć od modelowania tego zachowania – samemu pokazywać, jak się dzielić, podkreślając, że jest to nasza własność, którą chcemy się podzielić. Warto również zachęcać dzieci do częstowania się, na przykład prosząc, aby podały rodzeństwu lub kolegom z grupy część swojej przekąski.
Ważne jest również, aby stwarzać sytuacje sprzyjające wspólnej zabawie i wymianie się zabawkami. Należy również pamiętać, aby nie zmuszać dziecka do dzielenia się, ale raczej zachęcać je i okazywać aprobatę, gdy się tym podzieli.
Stosowanie tych zasad pozwoli stopniowo kształtować umiejętność dzielenia się u dziecka, opierając się na jego naturalnym rozwoju i zachęcając do autentycznej chęci współdzielenia, a nie wymuszając tego zachowania.
dziecko nie chce się dzielić
Niechęć do dzielenia się jest naturalnym etapem rozwoju dziecka. Około 2. roku życia dzieci intensywnie manifestują swoją autonomię i poczucie własności, co przejawia się w częstym wypowiadaniu hasła „To moje!”. W tym okresie rozwojowym, zanim dzieci będą gotowe na naukę dzielenia się, muszą najpierw nauczyć się posiadania i poczucia bezpieczeństwa związanego z tym, że coś do nich należy. Zmuszanie lub naciskanie na dziecko, aby się dzieliło, może tylko pogłębić jego niechęć i uczynić go jeszcze bardziej obrońcą swojej własności.
Skutki przymusu dzielenia się
Wymuszanie na dziecku, aby się dzieliło, może mieć poważne konsekwencje. Po pierwsze, zaburzamy w ten sposób naturalny proces nauki posiadania i dzielenia się. Dziecko przestaje czuć się bezpiecznie w sytuacjach społecznych, ponieważ wie, że za chwilę będziemy je zmuszać do oddawania swoich rzeczy. W przyszłości może to doprowadzić do wytworzenia się dwóch skrajnych postaw – egoizmu lub nadmiernej uległości.
Zamiast tego warto uczyć dzielenia się na zasadzie wartości, a nie obowiązku, aby przyniosło to oczekiwany efekt w postaci autentycznej chęci do współdzielenia. Konsekwencje przymusu dzielenia się mogą być bowiem bardzo destrukcyjne dla rozwoju dziecka i jego postawy na przyszłość.
Zamiast zmuszać dziecko do dzielenia się, lepiej stworzyć warunki, w których będzie ono mogło stopniowo nauczyć się dzielenia z własnej woli. Tylko w ten sposób możemy wychować osoby, które będą dzielić się z potrzeby serca, a nie z przymusu.
Jak nauczyć dziecko dzielenia się?
Aby nauczyć dziecko dzielenia się, warto zastosować kilka sprawdzonych metod. Przede wszystkim należy modelować pożądane zachowania, samemu dzieląc się swoimi rzeczami i podkreślając, że jest to nasza własność, którą chcemy się podzielić. Warto też zachęcać dzieci do częstowania się, na przykład prosząc, aby podały rodzeństwu lub kolegom część swojej przekąski. Stwarzanie sytuacji sprzyjających wspólnej zabawie i wymianie zabawek także pomaga w nauce dzielenia.
Ważne jest również, aby nie zmuszać dziecka do dzielenia się, ale raczej okazywać aprobatę, gdy się tym podzieli. Stopniowe, cierpliwe uczenie i dawanie dziecku przestrzeni do samodzielnej decyzji przyniesie najlepsze efekty. Kluczem jest tu modelowanie pożądanych zachowań, zachęcanie do współdzielenia oraz stwarzanie okazji do takiej aktywności, a nie wymuszanie.
Metody uczenia dzielenia się u dzieci oraz sposoby kształtowania umiejętności dzielenia się powinny uwzględniać naturalny rozwój dziecka i stopniowe budowanie poczucia własności oraz decyzyjności. Tylko w ten sposób jak nauczyć dziecko dzielenia się w sposób autentyczny i trwały.
Dobre praktyki w nauce dzielenia się
Wśród dobrych praktyk w nauce dzielenia się warto wymienić m.in. dawanie dziecku wyboru i szanowanie jego decyzji, pokazywanie własnego przykładu dzielenia się, tworzenie atmosfery ciepła i akceptacji, a także wspieranie dzieci w samodzielnym rozwiązywaniu konfliktów. Ważne jest, aby nie zagęszczać atmosfery i nie oceniać dziecka, gdy nie chce się podzielić. Zamiast tego warto nazwać jego emocje i potrzeby, aby zrozumieć, co leży u podstaw tej postawy. Stopniowe budowanie pozytywnych skojarzeń z dzieleniem się przyniesie najlepsze efekty w długoterminowej perspektywie.
Badania pokazują, że dzieci w wieku 3-5 lat chętniej się dzielą, gdy mają autonomię w podejmowaniu decyzji, szczególnie w obliczu trudnych wyborów. Takie skuteczne metody nauczania dzielenia się pozwalają dzieciom reflektować nad swoimi postawami wobec innych, kształtując proaktywne zachowania.
Ponadto, pozytywne sposoby kształtowania umiejętności dzielenia się, takie jak zachęcanie dzieci do mówienia o swoich potrzebach, czy wykorzystywanie timera do ustalania limitów czasowych na zabawę daną zabawką, mogą istotnie wspierać rozwój gotowości do dzielenia się wśród najmłodszych.
Stosując te dobre praktyki w uczeniu dzielenia się, mogę stopniowo budować u swojego dziecka pozytywne skojarzenia z tą umiejętnością, wspomagając je w sposób autentyczny i dostosowany do jego indywidualnych potrzeb.
Złe praktyki w nauce dzielenia się
Wśród błędów w uczeniu dzielenia się można wymienić m.in. nakłanianie, przymus, krytykę oraz porównywanie dzieci. Takie podejście może prowadzić do jeszcze większej niechęci dziecka do dzielenia się, a nawet do buntu. Ponadto, zbyt wczesne wymaganie od dziecka podzielenia się, zanim nauczy się ono posiadania i poczucia bezpieczeństwa związanego z własnością, również może przynieść odwrotny skutek. Zamiast tego warto stworzyć przestrzeń, w której dziecko będzie mogło stopniowo uczyć się dzielenia z własnej woli, a nie pod przymusem.
Stosowanie nieprawidłowych metod nauczania dzielenia się, takich jak krytyka czy porównywanie dzieci, może tylko pogłębić ich niechęć do tego zachowania. Zamiast tego należy stworzyć atmosferę akceptacji i szacunku, w której dziecko będzie mogło stopniowo uczyć się dzielenia na własnych warunkach. Wymuszanie lub narzucanie tego typu postaw może prowadzić do negatywnych praktyk kształtowania umiejętności dzielenia się, takich jak egoizm lub nadmierna uległość.
Kluczem do sukcesu jest cierpliwe i stopniowe budowanie pozytywnych skojarzeń z dzieleniem się, a nie reagowanie na naturalną w tym wieku niechęć dziecka do oddawania swoich zabawek. Tylko w ten sposób możemy wychować autentycznie szczodre, a nie tylko uległe osoby.
Uległość kontra autentyczna szczodrość
Gdy myślę o tym, jak nauczyć moje dziecko dzielenia się, zawsze zastanawiam się nad różnicą między uległością a autentyczną szczodrością. Dziecko, które pod naciskiem „grzecznie” się dzieli, często w rzeczywistości doświadcza poczucia krzywdy i niesprawiedliwości. Tymczasem prawdziwa chęć dzielenia się rodzi się z poczucia bezpieczeństwa i autonomii, a nie z obowiązku narzuconego przez dorosłych.
Uległość kontra autentyczna szczodrość – to kluczowe rozróżnienie, o którym warto pamiętać. Ważne jest, aby pozwolić dzieciom na stawianie granic i szanowanie ich własności, a dopiero później budować pozytywne skojarzenia z dobrowolnym dzieleniem się. Tylko w ten sposób możemy wychować szczodrych, a nie tylko uległych ludzi.
Różnica między wymuszonym a dobrowolnym dzieleniem się jest kluczowa dla kształtowania postaw związanych z dzieleniem się. Dlatego staram się stworzyć przestrzeń, w której moje dziecko będzie mogło stopniowo uczyć się tej umiejętności z własnej woli, a nie pod przymusem.
